Finansowanie Projektu
Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry był realizowany przy pomocy międzynarodowych instytucji finansowych, udostępniających nie tylko pieniądze, ale również wiedzę i wsparcie techniczne w zakresie realizacji dużych projektów hydrotechnicznych. 11 maja 2007 roku została podpisana pomiędzy Polskim Rządem a Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju umowa pożyczki. Podpisana została również umowa kredytu z Bankiem Rozwoju Rady Europy. Umowy te określiły warunki finansowania Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry oraz jego główne uwarunkowania i cele. Wówczas też oszacowano, że koszt realizacji wszystkich zadań wyniesie około 505 mln euro. Kwota ta ma jednak charakter otwarty, gdyż dopiero końcowe rozliczenie inwestycji określi jej docelową wartość.
Środki na finansowanie Projektu pochodzą z:
- Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (nazywanego również Bankiem Światowym),
- Banku Rozwoju Rady Europy,
- Funduszu Spójności (Podkomponenty A1, B1 i B2),
- oraz budżetu państwa.
Cel projektu
Zasadniczym celem Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry była poprawa ochrony przed powodzią terenów w dolinie Odry, od Raciborza do Wrocławia. Cel ten został osiągnięty dzięki budowie suchego zbiornika przeciwpowodziowego w Raciborzu oraz modernizacji obiektów i budowli hydrotechnicznych Wrocławskiego Węzła Wodnego służących zwiększeniu przepustowości Odry na terenie i w okolicy Wrocławia. Projekt zapewnił poprawę ochrony ludności mieszkającej w Raciborzu, Kędzierzynie-Koźlu, Krapkowicach, Opolu, Brzegu, Oławie oraz we Wrocławiu, a także w innych miejscowościach i wsiach położonych w dolinie Odry w trzech województwach: śląskim, opolskim i dolnośląskim.
Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry składa się z 4 komponentów:
Komponent A
Komponent A dotyczył budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego w Raciborzu. Na powierzchni 26 kilometrów kwadratowych zbudowany został zbiornik, który w okresie zagrożenia powodziowego na Odrze będzie w stanie przejąć ok. 185 milionów metrów sześciennych wody i w ten sposób zredukować falę powodziową. Na terenie czaszy zbiornika znajdowały się dwie wsie., dlatego w ramach inwestycji zrealizowano również przesiedlenie ich mieszkańców. Inaczej, użytkowanie zbiornika byłoby niemożliwe.
Komponent B
Komponent B dotyczył modernizacji Wrocławskiego Węzła Wodnego. Przebudowa systemu kanałów Odry i budowli hydrotechnicznych znajdujących się w obrębie miasta i jego okolic umożliwiła bezpieczne przeprowadzenie przez Wrocław fali powodziowej o przepływie 3 100 m3/s. W połączeniu z oddziaływaniem zbiornika Racibórz, modernizacja WWW zapewni ochronę przed powodzią porównywalną z tą, która była w lipcu 1997 roku. Szacuje się, że wówczas przepływ w Odrze powyżej Wrocławia wynosił ok. 3 700 m3/s.
Komponent C
Komponent C związany był z „Poprawą osłony przeciwpowodziowej, monitorowaniem i oceną oraz nadzorem nad planem zarządzania środowiskiem i planem przesiedleń”.
Komponent D
Komponent D to „Zarządzanie projektem, pomoc techniczna i szkolenia”. W latach 2002 – 2005 trwało definiowanie Projektu. Opracowane zostało m.in. Studium Wykonalności. Rozpoczęto też pierwsze prace projektowe. Po przeprowadzonych negocjacjach, w 2007 roku Rząd Rzeczypospolitej Polskiej podpisał z międzynarodowymi instytucjami finansowymi umowy na finansowanie i realizację Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej Dorzecza Odry. W latach 2008 – 2009 zbudowana została struktura instytucjonalna. W latach 2009 – 2012 przygotowywano natomiast zadania inwestycyjne do realizacji. W tym okresie zostały opracowane również wnioski w ramach aplikacji o środki Funduszu Spójności. W 2012 roku podpisano większość kontraktów i rozpoczęto roboty budowlane. Dużą ich część zrealizowano i zakończono do 2016 roku. Ze względu na realizację zbiornika Racibórz, data zakończenia umowy pożyczki z Banku Światowego ustalona został na 30 czerwca 2020 roku.
Komponent NOWA WIEŚ NIEBOCZOWY
Budowa polderu Racibórz spowodowała przesiedlenie około 700 osób i ok. 250 rodzin, zamieszkujących dwie wsie znajdujące się w proponowanych granicach polderu oraz utratę gruntów należących do właścicieli mieszkających poza jego czaszą. Proces przesiedlenia realizowany w związku z budową Zbiornika Racibórz był największą operacją przesiedlenia mieszkańców tzw. PAP dla potrzeb budowy obiektów hydrotechnicznych w Polsce. Tereny pod realizację budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego oraz budowę infrastruktury gminnej zostały nabyte jeszcze przez RZGW Gliwice i przekazane na zasadach ustalonych w PPNiP dotychczasowym właścicielom nieruchomości w Nieboczowach oraz Gminie Lubomia. Proces ten został zakończony w 2015 r.
1estakada drogowa
3przepompownie
3śluzy
4jazy
9mostów
22km zapór
37km udrożnionych kanałów
5przepływek dla ryb
138,6km wałów przeciwpowodziowych
1,5ha lasów łęgowych oraz kilka tysięcy posadzonych drzew
- Bank Światowy i Bank Rozwoju Rady Europy
- Komitet Sterujący Projektu (KSP)
- Komitet Roboczy Projektu (KRP)
- Biuro Koordynacji Projektu (BKP OPDOW)
- Jednostki Wdrażania Projektu / Jednostki Realizacji Projektu
- Międzynarodowy Panel ekspertów ds. bezpieczeństwa zapór
- Konsultant Wsparcia Technicznego
- Wykonawcy
