Konsultacje społeczne

Konsultacje społeczne prowadzone w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły są wielostronnym i złożonym procesem, w którym różne podmioty, będące odbiorcami planowanych inwestycji realizowanych w ramach Projektu mają możliwość zapoznania się z planowanymi działaniami i wyrażenia własnych uwag oraz sugestii, co do ostatecznego kształtu przyjętych rozwiązań.

Zgodnie z przepisami prawa polskiego i międzynarodowego¹ (odpowiednio Konwencja z Aarhus oraz dyrektywy SEA, EIA i siedliskowa) oraz Politykami Operacyjnymi Banku Światowego dotyczącymi Wysiedleń (OP 4.12 Involuntary Resettlement) oraz Oceny środowiskowej (OP 4.01 Environmental Assessment), do stosowania których Inwestor został zobligowany w związku z zaangażowaniem w realizację przedsięwzięcia środków finansowych Międzynarodowego Bank Odbudowy i Rozwoju (umowa pożyczki nr 8524 PL z 10 września 2015 r.); realizacja Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły obejmuje konsultacje ze społecznością pozostającą w zasięgu wpływu przedsięwzięcia oraz z organizacjami pozarządowymi odnośnie środowiskowych aspektów realizacji przedsięwzięcia. 

Konsultacje społeczne w Projekcie są obowiązkowe i powinny być prowadzone na najwcześniejszym możliwym etapie, po to aby określić oczekiwania związane z realizacją przedsięwzięcia oraz wynikające z niego korzyści. 

Ich celem jest:

• zapoznanie społeczeństwa z planowanymi inwestycjami, 
• wyłożenie dokumentacji projektowej tj. Planów Zarządzania Środowiskiem (PZŚ) oraz Planów Pozyskania Nieruchomości i Przesiedleń (PPNiP) do publicznego wglądu, 
• wyjaśnienie pojawiających wątpliwości,
• jak również umożliwienie złożenia uwag oraz wniosków przez społeczeństwo. 

Konsultacje gwarantują także negocjację zawartości pakietów odszkodowawczych, kryteriów przyznawania odszkodowań, zakresu pomocy przy przesiedleniach oraz określenie czasu ich przeprowadzenia. Wysłuchanie racji różnych stron pozwala tym samym wychwycić ewentualne wątpliwości i stworzyć bardziej wyważone rozwiązania. Decyzje mogą wówczas uwzględniać zróżnicowane potrzeby obywateli, grup, środowisk i instytucji społeczeństwa obywatelskiego.

Konsultacje POPDOW obejmują przede wszystkim społeczność pozostającą w zasięgu wpływu przedsięwzięcia, niemniej jednak zaproszenia do udziału w spotkaniach, debatach publicznych oraz webinariach kierowane są również do organizacji pozarządowych działających w zakresie środowiskowych aspektów realizacji POPDOW. 

Konsultacje społeczne w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego

W związku z pojawieniem się i rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 wywołującego chorobę COVID-19 zarówno na świecie, jak i w Polsce zostały wprowadzone liczne ograniczenia, które dotyczą życia społecznego w naszym kraju. Szczególne środki zapobiegawcze zostały podjęte w celu zachowania dystansu społecznego i zmniejszenia ryzyka przenoszenia wirusa. Nowe zasady dotyczą w szczególności ograniczeń w organizacji zebrań, spotkań publicznych, konsultacji społecznych oraz dużych zgromadzeń.

Ograniczenia te mają wpływ również na realizację procesów konsultacyjnych w Projekcie, ponieważ wpływają na wymagania Banku Światowego dotyczące konsultacji społecznych i zaangażowania zainteresowanych stron w realizowane inwestycje. Bank Światowy biorąc pod uwagę możliwości Beneficjentów oraz zaistniałą sytuację wydał również specjalne zalecenia pn. Public Consultations and Stakeholder Engagement in WB-supported operations when there are constraints on conducting public meetings.

Realizując obostrzenia polskiego rządu, Ministerstwa Zdrowia oraz zalecenia WHO i instytucji współfinansujących, wdrożono w Projekcie nowe schematy postępowania w przypadku konieczności przeprowadzenia konsultacji. Tym samym do czasu odwołania stanu zagrożenia epidemiologicznego w Polsce konsultacje społeczne w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły są realizowane:

• w formie korespondencyjnej (dotyczy Planów Pozyskiwania Nieruchomości i Przesiedleń),
• w formie elektronicznej (dotyczy Planów Zarządzania Środowiskiem). 

W przypadku obu dokumentów proces konsultacyjny kończy się zawsze możliwością udziału w elektronicznym spotkaniu konsultacyjnym, które organizowane jest w formie webinarium, otwartym dla wszystkich zainteresowanych. Podczas spotkań prezentowane są informacje o planowanych inwestycjach oraz o projektach dokumentów PZŚ lub PPNiP, ponadto zagwarantowana jest możliwość zadawania pytań bądź składania wniosków.

¹Transponowane są do prawa polskiego poprzez ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 247 z późn zm., w dalszej części UOOŚ) oraz ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r., poz. 1098 z późn. zm.; w dalszej części UOP).