Ustanowienie ram i zasad dla zapobiegania negatywnym oddziaływaniom społecznym wynikających z pozyskiwania nieruchomości i przymusowych przesiedleń oraz minimalizacja i kompensacja, to kluczowe działania, jakie są podejmowane w ramach realizacji Projektu.
Dlatego też poza Ramowym Planem Pozyskiwania Nieruchomości i Przesiedleń, który wytycza standardy działań dla całego Projektu, dodatkowo dla poszczególnych inwestycji realizowanych w ramach POPDOW, przygotowywane są również indywidualne Plany Pozyskiwania Nieruchomości i Przesiedleń (RAP). Plany takie zawierają szczegółowe informacje na temat gruntów, nieruchomości i społeczności dotkniętej skutkami realizacji inwestycji. Określają także środki mitygujące i terminy ich wdrażania.
Każdy Plan Pozyskania Nieruchomości i Przesiedleń (RAP) tworzony jest na podstawie szczegółowych analiz oraz badań, których celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa osobom dotkniętym przez realizację Projektu.
Dokument RAP zawiera następujące stałe elementy:
- Krótki opis proponowanego Projektu – rodzaj infrastruktury, która ma zostać wybudowana w ramach Projektu, a która wymaga pozyskania gruntów, odzyskania gruntów lub uzyskania praw do dysponowania gruntem i jednostek odpowiedzialnych za jego realizację.
- Minimalizacja wpływu – opis potencjalnych skutków Projektu, opis wariantowania inwestycji pod kątem jej wpływu na zainteresowaną społeczność, opis wszelkich działań, które zostały podjęte w celu zminimalizowania wpływu związanego z pozyskiwaniem gruntów.
- Badanie socjoekonomiczne – przeprowadzenie oraz przedstawienie wyników badań socjologicznych, socjoekonomicznych, inwentaryzacji nieruchomości, identyfikacja wszystkich kategorii oddziaływań oraz osób dotkniętych tymi oddziaływaniami, podsumowanie konsultacji przeprowadzonych w ramach badań z członkami zainteresowanej społeczności.
- Kryteria kwalifikowalności i katalog osób uprawnionych – opis kryteriów kwalifikowalności (kto jest uprawniony do otrzymania odszkodowania) oraz prezentacja katalogu osób uprawnionych. Rozdział zawiera również szczegółową matrycę działań kompensujących.
- Sposoby partycypacji społecznej w przygotowaniu i realizacji projektu – opis grup interesariuszy, proces udziału społeczeństwa/konsultacji społecznych, które będą prowadzone wśród ludności oraz interesariuszy, na których realizacja Projektu ma wpływ w trakcie opracowywania RAP oraz w trakcie realizacji danego Kontraktu.
- Mechanizm skarg i wniosków – opis procedury zarządzania skargami i wnioskami złożonymi w trakcie sporządzania i wdrażania RAP, opis procesu rejestracji i załatwiania zażaleń oraz procedury odwoławczej, opis, w jaki sposób daną sprawę można skierować do sądów cywilnych, jeśli inne opcje zawiodą.
- Struktura instytucjonalna oraz zespół realizacyjny – opis zespołu kierującego opracowaniem i realizacją „Planów pozyskiwania gruntów” dla poszczególnych inwestycji; określenie jednostki, która będzie koordynować działania wszystkich jednostek wdrożeniowych; opis instytucji zewnętrznych zaangażowanych w proces przywracania poziomu życia ludności (zagospodarowanie terenu, przydzielanie gruntów, kredyty oraz szkolenia) oraz mechanizmów, które zapewnią odpowiednie działania tych instytucji.
- Monitorowanie i ocena – opis wewnętrznego procesu monitorowania realizacji i efektów planów, opis kluczowych wskaźników monitorowania opracowanych na podstawie badania sytuacji wyjściowej oraz lista wskaźników monitorowania, które będą stosowane w celu prowadzenia monitoringu wewnętrznego.
- Harmonogram implementacji RAP – chronologiczna lista kroków implementacji RAP, z uwzględnieniem jednostek odpowiedzialnych za każde działanie i krótkim opisem każdego działania. Harmonogram implementacji RAP ukazuje miesiąc po miesiącu działania, które będą podejmowane w ramach implementacji RAP.
