Komponent 1 - Ochrona przed powodzią Środkowej i Dolnej Odry

Celem tego Komponentu jest wzmocnienie ochrony przed powodzią miast i miejscowości wzdłuż Środkowej i Dolnej Odry, w tym Szczecina, Słubic, Gryfina i innych mniejszych miast przed letnimi i zimowymi powodziami.

Zadania inwestycyjne obejmują:

  • budowę i rozbudowę wałów przeciwpowodziowych oraz innych zabezpieczeń brzegu (umocnienia, mury oporowe, itp.)
  • prace regulacyjne
  • przebudowę, odbudowę ostróg oraz tam podłużnych
  • odtworzenie zakoli i zabezpieczenie brzegów
  • przebudowę pięciu mostów
  • oraz rozbudowę infrastruktury postojowo-cumowniczej

Całość koniecznych do wykonania prac podzielono na trzy Podkomponenty:

1.A – Ochrona przed powodzią obszarów na terenie województwa zachodniopomorskiego

Podkomponent ten obejmuje zadania stanowiące część systemu zintegrowanej gospodarki wodnej w dorzeczu Dolnej Odry. Prace obejmują m.in. budowę i modernizację istniejących obwałowań rzeki w celu zwiększenia bezpieczeństwa terenów przyległych do rzeki, a także prace mające na celu poprawę warunków przepływu wód powodziowych w obrębie międzywala.

1.B – Ochrona przed powodzią na Środkowej i Dolnej Odrze

Realizowane w jego ramach prace mające na celu poprawę warunków spływu wód i kry w okresach zagrożenia zatorami lodowymi (umożliwienie pracy lodołamaczy na długim odcinku rzeki, poprawa przepustowości wybranych mostów, stworzenie odpowiedniej bazy postojowo-cumowniczej, umożliwienie swobodnego odpływu lodu w obrębie ujściowego odcinka rzeki, itd.).

1.C – Ochrona przed powodzią miasta Słubice

W ramach tego Podkomponentu wzmocniony i poszerzony zostanie istniejący wał przeciwpowodziowy wzdłuż rzeki Odry oraz wykonany zostanie nowy odcinek wału zabezpieczający miasto Słubice przed powodzią.

W obrębie Dolnej i Środkowej Odry najistotniejsze zagrożenie powodziowe stwarzają, w warunkach zimowych, zatory lodowe powstające na skutek powstrzymania spływu lodów przez istniejące przeszkody takie jak:

  • wypłycenia w korycie rzeki,
  • zawężenia koryta,
  • przeszkody wynikające z gwałtownych zmian kierunku nurtu rzeki,
  • cofka od strony wód morskich,
  • oraz północne kierunki wiatru, które przyczyniają się do powstania zatorów lodowych (Dolna Odra ma typowy przebieg południkowy).

W następstwie, powoduje to spiętrzenie wody i zalanie terenów przyległych.

Głównym celem planowanych do realizacji działań w tym rejonie jest ograniczenie możliwości powstawania zatorów lodowych oraz umożliwienie prowadzenia akcji lodołamania, jako najskuteczniejszego narzędzia do minimalizowania zagrożeń powodziami zimowymi. Działania te pozwolą na bezpieczne przeprowadzenie pochodu lodu w dół rzeki i tym samym zmniejszenie zagrożenia powodziowego na terenach przyległych.

Jednocześnie w wybranych miejscach na Środkowej i Dolnej Odrze konieczne jest zabezpieczenie istniejącej zabudowy mieszkalnej i infrastruktury poprzez budowę nowych i modernizację istniejących wałów przeciwpowodziowych.

Odra na całym odcinku objętym Komponentem 1 przepływa szeroką doliną o wysokich walorach przyrodniczych. Mimo znacznego przekształcenia samego koryta rzeki, wynikającego z przystosowania Odry do pełnienia funkcji szlaku żeglugowego (prace prowadzono w 2 poł. XIX w.), sama dolina zachowała cechy typowe dla dużej rzeki nizinnej, takie jak wysoki udział użytków zielonych w obrębie terenów zalewowych, boczne ramiona rzeki, starorzecza, itp.

Tego rodzaju struktura krajobrazu w obrębie całej doliny znajduje odzwierciedlenie w wysokim pokryciu obszarami chronionymi, takimi jak parki narodowe, obszary Natura 2000 i parki krajobrazowe.

Ważnym składnikiem doliny Odry są także lasy łęgowe i grądowe położone w różnych częściach doliny rzeki i powiązane z nimi gatunki zwierząt, przede wszystkim ptaków. Dolina Odry pełni również istotną rolę jako korytarz ekologiczny łączący północne i południowe regiony Polski, a także stanowi szlak wędrówkowy ryb dwuśrodowiskowych migrujących między górną częścią dorzecza Odry a Bałtykiem.

Fundusze Europejskie
Rzeczpospolita Polska
Wody Polskie
Unia Europejska
CEB
World Bank