Komponent 1 - Ochrona przed powodzią Środkowej i Dolnej Odry
Celem tego Komponentu jest wzmocnienie ochrony przed powodzią miast i miejscowości wzdłuż Środkowej i Dolnej Odry, w tym Szczecina, Słubic, Gryfina i innych mniejszych miast przed letnimi i zimowymi powodziami.
Zadania inwestycyjne obejmują:
- budowę i rozbudowę wałów przeciwpowodziowych oraz innych zabezpieczeń brzegu (umocnienia, mury oporowe, itp.)
- prace regulacyjne
- przebudowę, odbudowę ostróg oraz tam podłużnych
- odtworzenie zakoli i zabezpieczenie brzegów
- przebudowę pięciu mostów
- oraz rozbudowę infrastruktury postojowo-cumowniczej
Całość koniecznych do wykonania prac podzielono na trzy Podkomponenty:
1.A – Ochrona przed powodzią obszarów na terenie województwa zachodniopomorskiego
Podkomponent ten obejmuje zadania stanowiące część systemu zintegrowanej gospodarki wodnej w dorzeczu Dolnej Odry. Prace obejmują m.in. budowę i modernizację istniejących obwałowań rzeki w celu zwiększenia bezpieczeństwa terenów przyległych do rzeki, a także prace mające na celu poprawę warunków przepływu wód powodziowych w obrębie międzywala.
1.B – Ochrona przed powodzią na Środkowej i Dolnej Odrze
Realizowane w jego ramach prace mające na celu poprawę warunków spływu wód i kry w okresach zagrożenia zatorami lodowymi (umożliwienie pracy lodołamaczy na długim odcinku rzeki, poprawa przepustowości wybranych mostów, stworzenie odpowiedniej bazy postojowo-cumowniczej, umożliwienie swobodnego odpływu lodu w obrębie ujściowego odcinka rzeki, itd.).
1.C – Ochrona przed powodzią miasta Słubice
W ramach tego Podkomponentu wzmocniony i poszerzony zostanie istniejący wał przeciwpowodziowy wzdłuż rzeki Odry oraz wykonany zostanie nowy odcinek wału zabezpieczający miasto Słubice przed powodzią.
W obrębie Dolnej i Środkowej Odry najistotniejsze zagrożenie powodziowe stwarzają, w warunkach zimowych, zatory lodowe powstające na skutek powstrzymania spływu lodów przez istniejące przeszkody takie jak:
- wypłycenia w korycie rzeki,
- zawężenia koryta,
- przeszkody wynikające z gwałtownych zmian kierunku nurtu rzeki,
- cofka od strony wód morskich,
- oraz północne kierunki wiatru, które przyczyniają się do powstania zatorów lodowych (Dolna Odra ma typowy przebieg południkowy).
W następstwie, powoduje to spiętrzenie wody i zalanie terenów przyległych.
Głównym celem planowanych do realizacji działań w tym rejonie jest ograniczenie możliwości powstawania zatorów lodowych oraz umożliwienie prowadzenia akcji lodołamania, jako najskuteczniejszego narzędzia do minimalizowania zagrożeń powodziami zimowymi. Działania te pozwolą na bezpieczne przeprowadzenie pochodu lodu w dół rzeki i tym samym zmniejszenie zagrożenia powodziowego na terenach przyległych.
Jednocześnie w wybranych miejscach na Środkowej i Dolnej Odrze konieczne jest zabezpieczenie istniejącej zabudowy mieszkalnej i infrastruktury poprzez budowę nowych i modernizację istniejących wałów przeciwpowodziowych.
Odra na całym odcinku objętym Komponentem 1 przepływa szeroką doliną o wysokich walorach przyrodniczych. Mimo znacznego przekształcenia samego koryta rzeki, wynikającego z przystosowania Odry do pełnienia funkcji szlaku żeglugowego (prace prowadzono w 2 poł. XIX w.), sama dolina zachowała cechy typowe dla dużej rzeki nizinnej, takie jak wysoki udział użytków zielonych w obrębie terenów zalewowych, boczne ramiona rzeki, starorzecza, itp.
Tego rodzaju struktura krajobrazu w obrębie całej doliny znajduje odzwierciedlenie w wysokim pokryciu obszarami chronionymi, takimi jak parki narodowe, obszary Natura 2000 i parki krajobrazowe.
Ważnym składnikiem doliny Odry są także lasy łęgowe i grądowe położone w różnych częściach doliny rzeki i powiązane z nimi gatunki zwierząt, przede wszystkim ptaków. Dolina Odry pełni również istotną rolę jako korytarz ekologiczny łączący północne i południowe regiony Polski, a także stanowi szlak wędrówkowy ryb dwuśrodowiskowych migrujących między górną częścią dorzecza Odry a Bałtykiem.
