Zasadniczym i nadrzędnym celem Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły jest zapewnienie ochrony zdrowia oraz życia, a także dóbr materialnych, dla ok. 40% mieszkańców Polski, dlatego też oddziaływania społeczne Projektu zostały uznane za pozytywne.
Dodatkowymi długoterminowymi korzyściami dla społeczeństwa wynikającymi z realizacji Projektu będą:
- ograniczone lub wyeliminowane zagrożenie powodzią (w tym związaną z zatorami lodowymi),
- ochrona terenu oraz mienia publicznego i prywatnego, w tym nieruchomości i ziemi uprawnej,
- zmodernizowana infrastruktura publiczna, szczególnie na rzekach (wały, mosty, jazy), co będzie skutkowało przywróceniem gospodarczej funkcji rzek. Wskutek uporządkowania, krajobraz zyska nowe walory, pojawią się nowe tereny rekreacyjne i wypoczynkowe (trasy kajakowe, bulwary, kąpieliska), co potencjalnie może przyczynić się do wzrostu atrakcyjności turystycznej terenów. Sprzyjać temu będzie także potencjalny wzrost turystyki wodnej osiągnięty dzięki poprawie żeglowności rzeki.
Pomimo pozytywnych skutków realizacja POPDOW może wiązać się również z wystąpieniem negatywnego wpływu, w związku z koniecznością pozyskania nieruchomości pod realizację poszczególnych inwestycji. Część zadań inwestycyjnych, które będą realizowane w ramach Projektu obejmuje remont oraz modernizację już istniejącej infrastruktury (np. istniejących wałów i ostróg) i ich negatywne oddziaływania społeczne będą ograniczone. Inne inwestycje, takie jak budowa nowych obiektów, w tym zbiorników przeciwpowodziowych (np. w Dolinie Nysy Kłodzkiej) lub realizacja niektórych inwestycji na Górnej Wiśle, wiązała się będzie z koniecznością pozyskania nieruchomości, co może skutkować oddziaływaniami gospodarczymi (np. w zakresie wywłaszczenia gruntów rolnych).
Dla zapewnienia jak najniższych oddziaływań społecznych wybór inwestycji realizowanych w ramach Projektu i ich zaprojektowanie zostało oparte na następujących kryteriach:
- kryterium najniższych kosztów i najmniejszego oddziaływania wariantów,
- wybór opcji najefektywniejszej kosztowo za pomocą analizy ekonomicznej, przy uwzględnieniu ryzyka inwestycyjnego,
- „oddania rzekom ich przestrzeni” i retencji powodziowej w górze rzeki,
- zintegrowania z walorami środowiskowymi i ochrony siedlisk,
- planów zarządzania opartych na szerokich konsultacjach społecznych,
- zrównoważone finansowanie poprzez opłaty i/lub środki z budżetu krajowego lub budżetów regionalnych oraz unikania istotnego oddziaływania na środowisko i istotnych oddziaływań społecznych, takich jak oddziaływania wynikające z konieczności dokonania wywłaszczeń i przesiedleń.
Zasadnicze oddziaływania społeczne w ramach Projektu wynikające z konieczności dokonania trwałych i czasowych zajęć nieruchomości na potrzeby jego realizacji mogą obejmować:
- utratę ziemi (uprawnej, rolnej, nierolniczej i in.),
- utratę dóbr (nieruchomości, kanały melioracyjne i nawadniające, nasadzenia, drzewa, ogrodzenia itp.),
- fizyczne przemieszczenie ludności,
- utratę wspólnych dla społeczności własności i zasobów (np. dróg dojazdowych).
Przyjęte w Projekcie procedury wywłaszczeniowe mają za zadanie minimalizować, a w miarę możliwości unikać ww. oddziaływań. Natomiast tam, gdzie nie uda się ich uniknąć, podejmowane są działania, których celem jest zapewnienie poprawy warunków życia ludności, a co najmniej ich odtworzenie do poziomu sprzed realizacji Projektu.
